Toen slechts een enkele anderstalige de baptistengemeente bezocht, was vertalen niet zo’n probleem, zegt Kevin Broek (37), gemeentelid en vertaler bij KerkvoorNu. “We vertaalden mondeling direct naar het Engels, wat ik nog steeds de mooiste manier vind, omdat je warmte in je stem kunt leggen.” Maar naarmate er meer anderstaligen de weg naar de kerk vonden, werd het proces omslachtiger.
De gemeente ving Oekraïense vluchtelingen op, die twee talen spraken: Oekraïens en Russisch. Vanuit andere activiteiten zoals 'Shop voor Nop' sloten ook mensen met een Arabische achtergrond aan. “We maakten weleens mee dat er vijftien anderstalige mensen in de dienst zaten,” vertelt Kevin.
Daarom werd een systeem met meerdere vertalers opgezet: zij vertaalden de tekst via Google Translate en stuurden deze vervolgens via WhatsApp naar de anderstalige bezoekers. “Maar dat was veel gedoe,” herinnert Kevin zich. “Sommige mensen begonnen terug te praten: 'This is wrong!'” Praktisch was het niet.
Oplossing
De oplossing kwam via voorganger Christiaan Vos, die online op zoek ging naar een efficiëntere methode en op de Kefas-app stuitte. “We gebruiken de app nu anderhalf jaar en zijn er erg blij mee,” zegt Kevin.
Bij binnenkomst wordt de vertaalmogelijkheid via een bordje aangekondigd. Bezoekers scannen een QR-code en komen direct in een Telegram-kanaal met de gewenste vertaling. Tijdens de dienst typt een gemeentelid live mee met de preek en andere gesproken teksten. De app vertaalt dit direct en stuurt de vertaalde tekst naar de gebruikers. Daarnaast kan de app gekoppeld worden aan het geluidssysteem van de kerk om gesproken tekst automatisch te transcriberen en vertalen, al gebruikt KerkvoorNu die functie niet. “Er zat te veel ruis op ons geluidssysteem, waardoor het resultaat tegenviel,” legt Kevin uit.
De app kan ook tekst omzetten in audio. Bij bijeenkomsten voor kinderen, zoals het kinderkerstfeest, wordt deze functie gebruikt. “Kinderen die geen Nederlands spreken, krijgen een telefoon en oordopjes. Een gemeentelid tikt de tekst in en de kinderen ontvangen een vertaald audiobestand in Telegram,” vertelt Kevin. Zo kunnen ook kinderen die niet kunnen lezen de viering volgen.
Grotere betrokkenheid
Het gebruik van Kefas leidde tot een grotere betrokkenheid van anderstaligen bij de diensten. “We zien dat hun geloof verdiept, vooral bij mensen die het eerder theoretisch benaderden,” zegt Kevin. Een bijkomend voordeel is dat er minder vertalers nodig zijn. “Soms zitten er twintig mensen in de dienst die geen Nederlands spreken. Nu hebben we maar één gemeentelid nodig om hen allemaal te helpen.” Zes gemeenteleden zijn betrokken bij de vertaalfunctie. “Degene die dienst heeft, stuurt op zaterdag een uitnodiging naar de Telegram-kanalen. Tijdens de dienst volgen berichten als: 'We gaan zo beginnen, zet je telefoon op stil'. Zo voorkomen we dat er tientallen telefoons tegelijk meldingen geven.”
Kritiek
Onlangs kwam een Oekraïense vrouw naar de vertalers met kritiek op een vertaling. “Of de vertaling klopte niet, of de preek niet,” vertelt Kevin. “De voorganger sprak over een strijdvaardige God, wat voor haar als vluchteling uit een oorlogsgebied moeilijk te begrijpen was. ‘God is toch liefdevol?’ Toen ik uitlegde dat het ging om een God die voor ons strijdt, was de kou uit de lucht. Het laat zien dat er naast taal ook culturele barrières zijn. Daarom is het belangrijk om open te blijven staan voor gesprek.”
Tips van Kevin voor nieuwe gebruikers:
• Draai een proefavond met het team dat de app gaat beheren. Loop alles langs: daarmee haal je de kinderziektes eruit en voorkom je stress.
• Zorg dat de verschillende vertalingen vooraf in de Telegram-kanalen klaarstaan. Doorgaans hebben wij geen Duitse bezoekers, maar toch hebben we het kanaal al aangemaakt. Toen een gemeentelid een Duitse vriendin meenam, kon ik mijn telefoon met het Duitse Telegram-kanaal aan haar geven. Dat was in een minuut geregeld.
• Maak direct bij binnenkomst van mensen duidelijk dat er vertaling beschikbaar is. Dat hebben wij gedaan door een A4 in een plastic houder met daarop QR-codes naar de meestgebruikte vertalingen.
